Ngày 30/6/2025, Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành Thông tư số 03/2025/TT-VKSTC (sau đây gọi tắt là Thông tư 03/2025) quy định về tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân các cấp kể từ ngày 01/7/2025 theo quy định của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính và các luật khác, nghị quyết của Quốc Hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc Hội có liên quan. Theo đó, việc tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân khu vực trong việc kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật; kiểm sát việc áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi được quy định như sau:

1. Việc tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân khu vực trong việc kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật.

1.1. Đối với Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh

Từ ngày 1/7/2025, Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền sau đây:

- Kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những vụ, việc khác theo quy định của pháp luật thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh theo thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm;

- Kiểm sát việc giải quyết theo thủ tục phúc thẩm đối với vụ việc, vụ án mà bản án, quyết định của Tòa án nhân dân cấp huyện chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị;

- Tiếp tục kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, kinh doanh thương mại, lao động và những vụ, việc khác theo quy định của pháp luật thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân khu vực mà Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh đã thụ lý trước ngày 01/7/2025 nhưng chưa giải quyết xong;

- Xử lý, giải quyết đơn, văn bản đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm và kiểm sát việc giải quyết theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân cấp huyện mà trước ngày 01/7/2025 thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân cấp cao;

- Kiểm sát việc Tòa án nhân dân cấp tỉnh giải quyết đề nghị xem xét lại, kháng nghị quyết định mở hoặc không mở thủ tục phá sản, quyết định tuyên bố doanh nghiệp, hợp tác xã phá sản của Tòa án nhân dân cấp huyện, Tòa án nhân dân khu vực; kiểm sát việc Tòa án nhân dân cấp tỉnh giải quyết vụ việc phá sản mà quyết định của Tòa án nhân dân cấp tỉnh bị hủy để giải quyết lại.

1.2. Đối với Viện kiểm sát nhân dân khu vực

Từ ngày 1/7/2025, Viện kiểm sát nhân dân khu vực tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền sau đây:

- Tiếp nhận nhiệm vụ kiểm sát việc giải quyết vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động vụ việc phá sản và các vụ việc khác mà VKSND cấp huyện chưa giải quyết xong; những vụ việc, vụ án mà bản án, quyết định của TAND cấp huyện bị hủy để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm;

- Kiểm sát việc giải quyết theo thủ tục sơ thẩm các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động, vụ việc phá sản và những vụ việc khác theo quy định của pháp luật thuộc thẩm quyền của TAND khu vực, bao gồm:

a) Kiểm sát việc thụ lý giải quyết theo thủ tục sơ thẩm các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động, vụ việc phá sản và các vụ việc khác thuộc thẩm quyền của TAND khu vực theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Phá sản, Luật Trọng tài thương mại, Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án và các luật khác, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội có liên quan;

b) Kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và các vụ việc khác thuộc thẩm quyền của TAND khu vực mà TAND cấp tỉnh đã nhận đơn khởi kiện, đơn yêu cầu trước ngày 01/7/2025 nhưng chưa thụ lý;

c) Kiểm sát việc TAND khu vực thụ lý, giải quyết vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động đã tiến hành hòa giải, đối thoại tại TAND cấp tỉnh nhưng thuộc trường hợp chấm dứt hòa giải, đối thoại theo Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án hoặc TAND cấp tỉnh đã ra quyết định không công nhận kết quả hòa giải thành, đối thoại thành theo Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

- Kiểm sát việc giải quyết vụ việc phá sản, vụ việc kinh doanh thương mại, vụ án hành chính về sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân khu vực;

            2. Việc tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân khu vực trong việc kiểm sát việc áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi

           2.1. Đối với Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh

           Kiểm sát việc Tòa án nhân dân cấp tỉnh giải quyết khiếu nại, kiến nghị, kháng nghị quyết định của Tòa án nhân dân cấp huyện, Tòa án nhân dân khu vực trong việc xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân, xem xét quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi;

           2.2. Đối với Viện kiểm sát nhân dân khu vực

           Kiểm sát việc Tòa án nhân dân khu vực xem xét, quyết định hoãn, miễn, giảm, tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian áp dụng xử lý hành chính còn lại trong việc xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi;

           3. Một số khó khăn, vướng mắc

          - Thứ nhất, tại khoản 3 Điều 4 Nghị quyết 01/2025/NQ-HĐTP ngày 27/6/2025 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định về tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền của các Tòa án nhân dân quy định từ ngày 1/7/2025, Tòa án nhân dân cấp tỉnh tiếp nhận, thực hiện thẩm quyền “Sơ thẩm vụ án, vụ việc mà bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh bị hủy để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm”. Do đó, đối với những vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật mà Tòa án nhân dân cấp tỉnh xét xử sơ thẩm trước ngày 1/7/2025 bị Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao hủy để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm thì thuộc thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

Tuy nhiên, tại Điều 5 Thông tư 03/2025 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định về tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh không có quy định về thẩm quyền kiểm sát việc giải quyết theo thủ tục sơ thẩm các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật mà bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh bị hủy để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.

           - Thứ hai, tại khoản 3 Điều 5 Nghị quyết 01/2025/NQ-HĐTP ngày 27/6/2025 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định về tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền của các Tòa án nhân dân quy định từ ngày 1/7/2025, Tòa án nhân dân khu vực tiếp nhận, thực hiện thẩm quyền “Xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân, việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc”.

Tuy nhiên, tại khoản 4 Điều 6 Thông tư 03/2025 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao chỉ quy định Viện kiểm sát nhân dân khu vực “Kiểm sát việc Tòa án nhân dân khu vực xem xét, quyết định hoãn, miễn, giảm, tạm đình chỉ, miễn chấp hành phần thời gian áp dụng xử lý hành chính còn lại trong việc xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi”. Thông tư 03/2025 không có quy định thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân khu vực kiểm sát việc Tòa án nhân dân khu vực xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân, việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

4. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật

Để đảm bảo thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân khu vực trong việc kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật; kiểm sát việc áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi, đề xuất Viện kiểm sát nhân dân tối cao sửa đổi, bổ sung Thông tư 03/2025 theo hướng:

- Bổ sung Điều 5 Thông tư 03/2025 theo hướng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền kiểm sát việc giải quyết theo thủ tục sơ thẩm các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật mà bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh bị hủy để giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.

- Sửa đổi khoản 4 Điều 6 Thông tư 03/2025 theo hướng Viện kiểm sát nhân dân khu vực có thẩm quyền: Kiểm sát việc Tòa án nhân dân khu vực xem xét, quyết định việc áp dụng các biện pháp xử lý hành chính, việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; xem xét, quyết định việc hoãn, miễn chấp hành, giảm thời hạn, tạm đình chỉ hoặc miễn chấp hành phần thời gian áp dụng biện pháp xử lý hành chính còn lại trong việc trong việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính, việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

       Nguyễn Thị Tố Loan

                                                    Phòng 10 Viện KSND tỉnh Nghệ An