Thực hiện chương trình, kế hoạch công tác của Phòng 9 - Viện KSND tỉnh Nghệ An, nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dẫn sự, hôn nhân và gia đình, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay; Vào các ngày 27/6/2025 và 01/7/2025, Viện KSND tỉnh Nghệ An phối hợp với TAND cùng cấp tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm vụ án dân sự sơ thẩm “Tranh chấp quyền sử dụng đất và hủy quyết định cá biệt".

Toàn cảnh phiên tòa

Vụ án được xét xử tại hội trường số 1 Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An, có sự tham gia của hơn 150 đương sự. Tham dự phiên tòa rút kinh nghiệm có lãnh đạo, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, chuyên viên phòng 9 VKSND tỉnh Nghệ An.

Vụ án được lựa chọn tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm là vụ án dân sự sơ thẩm "Tranh chấp quyền sử dụng đất và hủy quyết định cá biệt” giữa các đương sự:

Nguyên đơn: Ông Nguyễn Văn Hiếu, sinh năm 1960 (là thành viên được ủy quyền của họ Nguyễn Hữu); bị đơn - Ông Nguyễn Văn Lệ, sinh năm 1947; và bà Nguyễn Thị Thợi, sinh năm 1951 (Vợ ông Lệ) trong đó, ông Nguyễn Văn Lệ là tộc trưởng họ và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Đây là vụ án phức tạp, có sự tham gia của nhiều đương sự là thành viên của viên họ Nguyễn Hữu cùng các con, cháu, anh chị em của cả nguyên đơn và bị đơn. Tranh chấp trong vụ án thuộc dạng phổ biến, diễn ra ở nhiều nơi, đặc biệt là ở các xã thuộc tỉnh Nghệ An - nơi có các dòng họ lớn tồn tại từ lâu đời; liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp của nhiều cá nhân, tổ chức và có đan xen yếu tố tâm linh, truyền thống của một cộng đồng người tại những địa phương nhất định.

Căn cứ tài liệu chứng cứ có tại hồ sơ vụ án, đương sự trình bày như sau:

Nguyên đơn khai rằng, họ Nguyễn Hữu đã tồn tại hơn 200 năm, trong đó riêng nhà thờ họ Nguyễn Hữu đã tọa lạc trên 100m² đất thuộc thửa đất số 342, tờ bản đồ 01 (BĐ 299), theo bản đồ năm 2014 là thửa đất số 24, tờ bản đồ 04, diện tích 269,6m² tại xóm Hải Thịnh, xã Nghi Thiết, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, trong đó có 100m² đất nhà thờ và 150m² đất gia đình ông Lệ bà Thợi.

Bị đơn thì cho rằng thửa đất số 24, tờ bản đồ số 4 được UBND huyện Nghi Lộc cấp GCNQSDĐ ngày 29/12/2018, diện tích 269,6m² tại xóm Hải Thịnh, xã Nghi Thiết, huyện Nghi Lộc có nguồn gốc là của ông Nguyễn Hữu Thế cha ông Lệ sử dụng từ năm 1956, đến năm 1976 ông Thế tặng toàn bộ diện tích đất đó cho ông Lệ và bà Nguyễn Thị Thợi, thửa đất được cấp theo đúng trình tự thủ tục theo quy định của pháp luật. Quá trình giải quyết vụ án và diễn biến tại phiên tòa, phía nguyên đơn yêu cầu buộc ông Nguyễn Văn Lệ, bà Nguyễn Thị Thợi trả lại 100m² đất thuộc thửa đất 24 cho cộng đồng họ Nguyễn Hữu; Hủy giấy CNQSDĐ mà UBND huyện Nghi Lộc đã cấp cho bị đơn bao gồm thửa đất tranh chấp.

Kiểm sát viên trình bày quan điểm tại phiên tòa

Trước khi tiến hành công tác kiểm sát xét xử tại phiên tòa, Kiểm sát viên đã thực hiện nghiêm túc việc nghiên cứu hồ sơ vụ án và lập hồ sơ kiểm sát theo đúng hướng dẫn của VKSND tối cao; xây dựng báo cáo đề xuất, đường lối giải quyết vụ án một cách cụ thể, chủ động xác định những nội dung cần làm rõ để xây dựng đệ cương xét hỏi tại phiên tòa, xây dựng dự thảo bài phát biểu của Kiểm sát viên tại phiên tòa.

Trong suốt quá trình diễn ra tại phiên tòa, Kiểm sát viên đã thực hiện công tác kiểm sát chặt chẽ việc tuân thủ pháp luật của Hội đồng xét xử, thẩm phán, thư ký Tòa án cũng như các đương sự từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc phiên tòa.

Để có cơ sở phát biểu về sự tuân theo pháp luật tố tụng của Hội đồng xét xử, thư ký phiên tòa, những người tham gia tố tụng và đề nghị đường lối giải quyết yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn phù hợp với diễn biến tại phiên tòa, Kiểm sát viên đã theo dõi, ghi chép đầy đủ diễn biến tại phiên tòa, các câu hỏi do Kiểm sát viên đặt ra đi thẳng vào trọng tâm, khai thác những nội dung mà Hội đồng xét xử chưa làm rõ hoặc chưa đầy đủ, giúp sáng tỏ quan điểm của các bên mà không trùng lặp với phần xét hỏi trước đó.

Phần phát biểu của Kiểm sát viên được trình bày rõ ràng, phân tích toàn diện các yêu cầu khởi kiện dựa trên chứng cứ trong hồ sơ và tình hình thực tế diễn ra tại phiên tòa. Trên cơ sở đó, đề xuất về phương hướng giải quyết vụ án phù hợp với quy định pháp luật.

Ngay sau khi kết thúc phiên tòa, VKSND tỉnh Nghệ An đã tổ chức họp đánh giá chất lượng của phiên tòa với sự chủ trì của đồng chí Hồ Sỹ Cấp, Phó Viện trưởng VKSND tỉnh Nghệ An. Tại cuộc họp đồng chí Hồ Sỹ Cấp đánh giá cao sự phối hợp của TAND tỉnh Nghệ An và VKSND tỉnh Nghệ An trong quá trình tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm cũng như sự chuẩn bị chu đáo của lãnh đạo, Kiểm sát viên, kiểm tra viên, chuyên viên Phòng 9 VKSND tỉnh Nghệ An trong việc tổ chức phiên tòa; đồng thời ghi nhận ưu điểm và trao đổi những khó khăn, hạn chế nhằm nâng cao kĩ năng kiểm sát xét xử của Kiểm sát viên tại phiên tòa.

Họp đánh giá, rút kinh nghiệm sau phiên tòa

Phiên tòa rút kinh nghiệm là một hoạt động thiết thực nhằm nâng cao kỹ năng kiểm sát giải quyết các vụ việc dân sự nói chung và kiểm sát phát phiên tòa nói riêng; nâng cao tinh thần trách nhiệm, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm, học hỏi nâng cao kỹ năng trình độ nghiệp vụ cho tất cả Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, chuyên viên Viện KSND tỉnh Nghệ An.