Công tác tiếp nhận, xử lý, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm (TGTBTP) và kiến nghị khởi tố (KNKT) được quy định trong bộ luật tố tụng hình sự. Quy định cụ thể thẩm quyền của cơ quan Điều tra (CQĐT), cơ quan được giao tiếp hành một số hoạt động điều tra, Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) và các cơ quan, tổ chức có liên quan.

Trên cơ sở nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát đã được quy định tại khoản 1 Điều 107 Hiến pháp năm 2013 “Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp”. Tại khoản 5 Điều 27 Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) năm 2014 quy định nhiệm vụ, quyền hạn của VKS là “kiểm sát bản án, quyết định của Tòa án”.

Thực hiện kế hoạch công tác năm 2019, sáng ngày 13/3/2019, Viện kiểm sát nhân dân huyện Con Cuông tổ chức triển khai trực tiếp kiểm sát công tác thi hành án phạt tù cho hưởng án treo và xác minh các trường hợp hoãn thi hành án tại địa bàn xã Môn Sơn, huyện Con Cuông.

Thực hiện Chỉ thị 06 ngày 02/10/2017 của Viện KSND tối cao về tăng cường trách nhiệm của Viện kiểm sát nhân dân trong việc theo dõi, quản lý, giải quyết các vụ án tạm đình chỉ, Viện kiểm sát nhân dân hai cấp tỉnh Nghệ An đã có nhiều cố gắng trong theo dõi, quản lý, giải quyết các vụ án tạm đình chỉ, khi có căn cứ phục hồi hoặc đình chỉ vụ án thì các vụ án tạm đình chỉ đều được xử lý, giải quyết theo đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn một số tồn tại, hạn chế gây khó khăn cho việc giải quyết vụ án.

Nghệ An là tỉnh nằm ở khu vực Bắc Trung bộ, có 21 đơn vị hành chính cấp huyện, với diện tích tự nhiên hơn 16.000 Km2, dân số sơn 3,2 triệu người; có tuyến biên giới kéo dài 419,5 km tiếp giáp với 3 tỉnh Hủa Phăn, Xiêng Khoảng và Bô-ly-khăm-xay nước CHDCND Lào. Năm 2018, kinh tế - xã hội của tỉnh tiếp tục phát triển tích cực; tình hình an ninh trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh được giữ vững. Tuy nhiên, tội phạm trên địa bàn tỉnh vẫn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, tăng cả về số vụ và số đối tượng phạm tội. Trong năm 2018, Cơ quan chức năng đã khởi tố 2.646 vụ/4.640 bị can (tăng 397 vụ, 756 bị can so với cùng kỳ); đáng chú ý tội phạm về ma túy chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu tội phạm (chiếm tỷ lệ 40,3%). Các tranh chấp dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh, thương mại, khiếu kiện hành chính tuy có giảm về số vụ so với cùng kỳ năm 2017, nhưng tính chất các vụ việc ngày càng phức tạp, liên quan đến nhiều người, nhất là các tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất; các khiếu kiện hành chính phần lớn là các khiếu kiện liên quan đến quản lý Nhà nước về đất đai.

Ngày 01/02/2019 Trần Văn A bị Cơ quan CSĐT Công an thị xã X khởi tố về tội “Trộm cắp tài sản”, theo quy định tại khoản 2 Điều 173 BLHS 2015.

BLTTHS 2015 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2018 đã tháo gỡ được nhiều khó khăn vướng mắc trong tố tụng hình sự, tạo hành lang pháp lý trong mối quan hệ phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng. Tuy vậy, bên cạnh đó vẫn còn nhiều quy định chưa rõ cần được hướng dẫn. Thông tư liên tịch số 04/2018/TTLT-VKSNDTC-BCA-BQP ngày 19/10/2018 quy định về phối hợp giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát trong việc thực hiện một số quy định của BLTTHS 2015 thay thế Thông tư liên tịch số 05/2005/TTLT-VKSNDTC-BCA-BQP đã làm rõ hơn các quy định về điều tra, truy tố, mối quan hệ phối hợp giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát, tạo thuận lợi cho hai cơ quan trong quá trình giải quyết án hình sự.

Qua công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự của Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Nghệ An năm 2018, nhận thấy, trong thời gian gần đây, các vụ án về tranh chấp dân sự ngày càng tăng, tính chất phức tạp, đặc biệt là các tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất. Một trong những nguyên nhân dẫn đến các tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất ngày càng phức tạp, việc giải quyết vụ án kéo dài là do công tác quản lý đất đai của cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa chặt chẽ, không đúng quy định pháp luật; sự phối hợp của cơ quan quản lý nhà nước về đất đai với cơ quan tiến hành tố tụng chưa thực hiện đầy đủ, kịp thời gây khó khăn cho công tác giải quyết các vụ, việc dân sự. Trong phạm vi bài viết, người viết nêu một số vi phạm như sau:

Quế Phong là một huyện miền núi rẻo cao nằm ở phía Tây Bắc của tỉnh Nghệ An, cách trung tâm thành phố Vinh khoảng 180 km, có 73,31 km đường biên giới tiếp giáp với hai huyện Mường Quắn và Sầm Tớ, tỉnh Hủa Phăn -  Nước CHDCND Lào. Với diện tích tự nhiên 186,543 ha, 14 đơn vị hành chính cấp xã, là 1 trong 62 huyện nghèo của cả nước thực hiện chương trình 30a của Chính phủ về xóa đói giảm nghèo bền vững, 11/14 xã thuộc chương trình 135/NĐ-CP. Tổng dân số của toàn huyện tính đến năm 2017 có trên 70 nghìn người, với 7 thành phần dân tộc chính sinh sống trên địa bàn gồm Thái, Kinh, H’Mông, Khơ Mú, Thổ, Chứt, Tày trong đó dân tộc Thái chiếm đa số trên 70% dân số. Đặc biệt có 8 bản đồng bào dân tộc H’Mông sinh sống chủ yếu ở các vùng núi cao tách biệt với trung tâm thị trấn. Trình độ dân trí của huyện chưa đồng đều, đời sống kinh tế tuy đã có nhiều đổi thay song vấn còn gặp nhiều khó khăn.